Gaia ile Uranos

Gaia, dünyayı, yeri, evrensel bir öge olarak toprağı simgeler. Bir tanrıdan çok, kozmik bir varlıktır. Bütün ögelerin kaynağında bulunan ana ilkedir. Gaia, evreni bir düzen yöntemine göre meydana getiren ve düzensiz boşluktan çıktıktan sonra, dişi-erkek birleşme yoluyla evrenin kendisini ve tanrıları yaratandır. Gaia, “kendi kendine doğurma” prensibine göre göğü, dağları ve denizi yaratır. Uranos da kozmik bir varlık ve Baba Tanrı olarak kabul edilir. Gökyüzünü simgeler.

Gaia, Uranos’la birleşip, tanrıları yaratır. Evrene egemen olma savaşının ilk çıkışı, Uranos’un, doğan çocuklarını Gaia’nın karnına gerisin geri tıkmasıyla baş gösterir.

“Böylesine korkunçtu Toprak’la Gök’ün

oğulları.

Babaları ilk günden iğrenmişti onlardan,

doğar doğmaz gün ışığına çıkaracak yerde

toprağın bağrına saklamıştı onları

ve Uranos sürdürürken bu korkunç oyunu

koca Toprak, inim inim inliyordu zorundan.” (Theog. 154 vd.)

Gaia, son Titan oğlu Kronos’a, babasının erkeklik uzvunu kestirdikten sonra, bu kez kendi doğurduğu Pontos’la birleşir ve ondan Nereus, Thaumas, Phorkys, Keto ve Eurybie’yi meydana getirir. Nereus’dan, deniz varlıkları oluşur. Ama Gaia’nın öbür çocukları da aralarında birleşerek yersel ve göksel birçok varlıkların doğmasını sağlarlar. Bunların kimisi yıldız, yel ve gökkuşağı gibi varlıklardır kimisi de evrenin mitolojik yorumunun yarattığı simgesel tanrılardır.

Gaia, Uranos’u ve oğlu Kronos’u devirir. Kronos da babası gibi zorbadır. Kronos’un karısı Rheia, Zeus’a gebe kalınca, çocuğunu Uranos’dan kurtarma çarelerini sorar Gaia’ya. Ve zaten kader; Uranos’un, oğluna yenildiği gibi Kronos’un da Zeus eliyle devrilecek olmasıdır. Gaia bunu biliyordur, Zeus’un, Girit’te bir mağarada gizlice doğmasını sağlar. Kronos’a da bir taş yutturulur.

Gaia, birinci kuşak devrimini hazırladıktan sonra, ikinci kuşak devrimini de yürütür. Zeus’a, hangi yollardan egemenliği elde edebileceğini öğretir. Zeus, onun dediklerini yaparak devlere karşı savaşı gerçekleştirir ve Titanları devirip, dünya egemenliğini ele geçirir.

*

Adem Suad

ademsuad@gmail.com